Παράδεισος(2016)

(Ray) | Πρώτη προβολή: 28-09-2017

Ο «Παράδεισος» σε κερδίζει κυρίως με την καλαισθησία του - ο Κοντσαλόφσκι οφείλει πάρα πολλά στην ασπρόμαυρη φωτογραφία του Αλεξάντρ Σιμόνοφ.

Γυρισμένο στην ασφυκτική αναλογία του 1.37:1 αλλά πανέμορφο οπτικά, με εκπληκτική χρήση του φωτισμού σε εσωτερικούς χώρους από τον Aleksandr Simonov του "Gruz 200", το "Ray" είναι στοιχειωτικό και είναι απορίας άξιον πως έμεινε για λίγο εκτός της πεντάδας των Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας δίνοντας τη θέση του σε καλοφτιαγμένες, αλλά σαφέστατα πιο ευκολοχώνευτες σε ύφος παραγωγές όπως το "En Man som Heter Ove".

Κι όλα αυτά αποτυπωμένα με υπέροχο ασπρόμαυρο, με άψογο στιλιζάρισμα και με δεδομένη την ικανότητα του Konchalovsky να φέρνει εις πέρας ακόμα και το πιο παράξενο και ενδεχομένως δύσκολο εγχείρημα! Πολύ δυνατή ταινία, που πέρα όλων των άλλων, δίνει και μπόλικη τροφή για σκέψη. Γιατί κοιτάζει πέρα από τη φρίκη.

Μέσα στο εκπληκτικό ασπρόμαυρο κάδρο του και με ένα στυλ ιστορικού ντοκουμέντου, φτιάχνει ένα τρίγωνο ανθρώπινων ιστοριών (όχι όμως ισομερώς), γεμάτη με τραγωδίες, οι οποίες παραμένουν στο μυαλό μας ως αρχαία παραπτώματα σε μία από τις πιο τρομακτικές στιγμές της ιστορίας μας, που ήταν η άνοδος των Ναζί και η γενοκτονία των Εβραίων κι όσων δεν ταίριαζαν στον "τέλειο Γερμανικό παράδεισο", κάτι που κάνει την ταινία να μοιάζει μαζί εφιαλτική αλλά και τόσο επίκαιρη.

Οι ερμηνείες είναι συγκλονιστικές και η σκηνοθεσία καθηλωτική, αλλά πάνω σε ένα θέμα που έχει ειπωθεί δεκάδες φορές μέσα από τον κινηματογράφο.

...ο 79χρονος Κοντσαλόφσκι έφτιαξε ένα συγκλονιστικό δράμα πάνω στο Ολοκαύτωμα – ταινία που συμπληρώνει, με τον πιο σπαραχτικό τρόπο, την εικόνα του Ολοκαυτώματος που μας έδωσε ο Ούγγρος Λάσλο Νέμες στην ταινία του «Ο γιος του Σαούλ».

Ο Ρώσος σκηνοθέτης...καταφέρνει να δαμάσει την αφηγηματική συνάντηση τριών χαρακτήρων στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, μιας Ρωσίδας αριστοκράτισσας, ενός Γάλλου δωσίλογου κι ενός Γερμανού διοικητή.

Αν και ερμηνευτικά δεν απογειώνεται καταφέρνει τελικά να κρατήσει τον θεατή στον ρυθμό του για το εξαιρετικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει η ανάγνωση των σκέψεων και των κινήτρων εκείνων που υπήρξαν πρωταγωνιστές στην φρίκη. Λειτουργεί ως υπενθύμιση προς αποφυγή.

Ο Κοντσαλόφσκι καταφέρνει να στήσει μια στιβαρή παραβολή για τη γενεαλογία του Κακού, αντιμετωπίζοντας όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές της τραγικής αυτής συγκυρίας ισότιμα κι αντικειμενικά, προσπαθώντας να ρίξει φως στα κίνητρα πίσω από καθέναν από τους ήρωές του, χωρίς προκαταλήψεις και γρήγορα συμπεράσματα.

Καταπληκτική ασπρόμαυρη φωτογραφία, καλές ερμηνείες, αλλά και εξεζητημένες αφηγηματικές ακροβασίες.

Ο Αντρέι Κοντσαλόφσκι αποδεικνύει ότι ο πολιτικός λόγος του είναι ακόμα ξεκάθαρος και δυνατός, έστω και μέσα στον ελαφρώς παρωχημένο φορμαλισμό του.

Σε παλιό ακαδημαϊκό φορμά, και σε ασπρόμαυρο φιλμ, ο Αντρέι Κοντσαλόφσκι αποδεικνύει πως λίγοι σήμερα ξέρουν να κάνουν σινεμά όπως οι Ρώσοι: κάθε γωνία, κάθε πλάνο, κάθε ματιά κουβαλά μέσα της μια ολόκληρη κινηματογραφική ιστορία. Το σενάριο όμως έχει μιλήσει για τα πάντα στο πρώτο μισό. Ετσι, το ενδιαφέρον εξασθενεί και μένει μόνο ένα «κρίμα».

Χωρίς να προσθέτει οτιδήποτε καινούργιο στα πολεμικά δράματα και στις σινε-μελέτες περί των ανθρωπίνων φρικαλεοτήτων, το τελικό αποτέλεσμα απλώς επιβεβαιώνει τη σκηνοθετική επιδεξιότητα του 80χρονου πλέον Κοντσαλόφσκι.